Not: Okumak üzere olduğunuz yazı 12 Nisan 2021 tarihinde mises.org’da yayınlanan "The Inverted Yield Curve and Recession" başlıklı makaleden çevrilmiştir.
Getiri eğrisi, tahvillerin vadelerinin X ekseninde, getirileri veyahut faiz oranının Y eksenine yazıldığı ve ikisi arasındaki ilişkinin gösterildiği grafiktir. Savaş sonrası dönemde, normal bir getiri eğrisi yukarı eğimlidir, yani yatırımcılar fonlarını uzun vadeli tahvillere yatırma isteğindeyse, genellikle daha yüksek bir getiri oranına sahip olmuş olur. Bu alışılagelmiş ilişki tersdüz olmuş, yani kısa vade tahvillerinin getiri oranı uzun vadeli olanlardan yüksek olmuşsa, eğri tersine döner.
Yatırımcılar ve finans analistleri bu görüngü ile oldukça çok ilgilenmektedirler çünkü son 50 yıldaki resesyonların harika bir indikatörüdür. Son 8 resesyona bakarsak, uygun tanımlı bir getiri eğrisinin tersine çevrilmesi hepsinden neredeyse bir yıl önce gerçekleşti. İlaveten, eğri 50 yıldır yalnızca bahsi geçen dönemlerde tersine çevrildi. Takip eden çizelge getiri eğrisinin tahmin kudretini göstermektedir;
Yukarıdaki çizelgede (yalnızca 1980'lerin başına dayanan ve bu nedenle gelir eğrisinin geçmişteki başarılı performansının tamamını kapsamayan), on yıllık hazine tahvilleri ile üç aylık hazine bonolarının arasındaki örtük faiz oranı farkının (veya “yayılımının") grafiğini çıkardık.
Ancak, zaman zaman getiri eğrisi tersdüz olur, eğri %0'ın altına iner, üç aylık T bonolarının getirisinin 10 yıllık hazine tahvillerinin getirisinden yüksek olduğu anlamına gelir. Grafiğimizi inceleyin, bu durum olduğunda -ve yalnızca bu durum olduğunda- ekonomi resesyona girer.
Ekonomistler tersdüz olmuş getiri eğrisinin yaklaşan durgunluğun bir işareti olmasının mekanizmasını açıklamaya çalıştılar. Göreceğimiz gibi, Paul Krugman'ın önerdiği gibi geleneksel yaklaşımlar asli gerçeklerle örtüşmez. Buna karşın konjonktür döngülerinin Misesyen açıklaması, normal canlanma döneminde ve çöküşten kısa bir süre sonra faiz oranlarının desenini kolayca açıklar.
Krugman, Tersdüz Olmuş Getiri Eğrisi Hakkında
NYT'daki köşesinde ve alâkalı blog platformunda yıllarca girişimcilerin beklentilerinin tarihsel ilişkinin itici gücü olduğunu belirtti.
2008'in Sonunda Krugman:
Getiri eğrisinin eğimi ile ekonominin performansı arasındaki tarihsel ilişkinin temel nedeni, uzun vadeli oranın aslen gelecekteki kısa vadeli oranın bir tahmini olmasıdır. Yani yatırımcılar ekonominin daralmasına bekliyorsa, FED'in faizleri düşürmesini bekler ve bu da eğimi negatif eğimli hale getirir. Ekonominin büyümesini beklerlerse, FED'in faiz oranınını yükseltmesi ve getiri eğrisinin pozitif eğimli olması beklenir.
Ardından, 2019 Ağustos'ta köşe yazısında -yatırımcıları ürküten 2 ve 10 yıllık eğrilerin son zamanlarda tersdüz olması hakkında yorum yaptığı- Krugman çerçevesini verilere uyarladı: Eski bir ekonomistin şakası stok marketin son 5 resesyondan 9'unu öngördüğünü söyler. Peki, tersdüz olmuş getiri eğrisi son resesyonların hepsini öngördü. Ve geçen çöküşünden yarısından az olan uzun vade getirilerindeki düşüş, Getiri Eğrisini tekrardan negatife çevirdi, kısa-usun vade yayılım 1930'lardan bu yana yaşanan en feci durgunluğun, 2007'nin başlarında olduğu yere indi.
Ne ben ne de bir başkası 2008 krizinin tekrarını öngörüyor. Resesyonda olup olmadığımız dahi muamma. Ancak tahvil pazarı bize akıllı para ekonomisinin geleceği hakkında oldukça karamsar halde olduğunu söylüyor. Neden? Fed temelde kısa vade oranlarını kontrol eder, uzun vadeleri etmez. Düşük uzun vadeli getiriler yatırımcıların FED'i tekrar faiz indirimine zorlayacağı zayıf bir ekonomi beklediğini belirtir.
Yukarıdaki pasajlardan da anlaşılacağı üzere, Krugman getiri eğrisinin durgunluktan önce düzleştiğini/tersdüz olduğunu, çünkü yatırımcıların ileride sorun olacağını öngördüklerini savunmaktadır. Bu yaklaşımla ilgili iki sorun var.
Birincisi; tersdüz olmuş bir getiri eğrisinin tersdüz olmasının nedeni , yatırımcıların zaten bir durgunluğun geleceğini biliyor olmasıysa, neden yatırımcıları korkutsun?
Yukarıdaki grafikte, özellikle ortadaki üç resesyonda, üç aylık getiri (siyah çizgi) hızla yükselerek on yıllık getiriyi (yeşil çizgi) geçtiği için getiri eğrisinin tersine döndüğü aşikardır. Bu, Krugman'ın okurlarının görmeyi beklediklerinin tam tersidir.
Avusturyacı Açıklaması
Krugman'ın öyküsünün aksine, ilerleyen bölümde açıkladığımız standart Avusturya iş çevrimi teorisi, yukarıdaki şekilde sunulan verilerle oldukça uyumludur. Misesçi çerçevede, sürdürülemez patlama, “kolay para” ve yapay olarak düşük faiz oranlarıyla ilişkilendirilir. Bankalar (modern anlamda merkez bankası tarafından direkte edilen) yön değiştirip sıkılaştığında, faiz oranları yükselir ve kaçınılmaz çöküşü tetikler.
Aslında, Ryan Griggs ve bu yazarın gösterdiği gibi, Avusturya TMS parasal toplamındaki değişen büyüme oranları, getiri eğrisindeki yayılma ile oldukça iyi örtüşmekte.
Yukarıdaki grafikte, yeşil çizgi 10 yıllık hazine tahvili getirisiyle 3 aylık T-bono getirisinin arasındaki farktır. Siyah çizgi, Rothbard ve Salerno tarafından tanımlandığı gibi TMS'teki on iki aylık yüzde büyümedir.
Grafiğin gösterdiği gibi, bu iki başlık sıkı bir bağa sahiptir. Özellikle, para arzı yüksek oranda artarken, normal bir "büyüme" periyodundayızdır ve getiri eğrisi normaldir, yani uzun vadeli tahviller kısa vadeli tahvillere nazaran oldukça yüksektir (kar oranı).
Ancak ne zaman ki bankacılık daralır ve para arzı büyümesi yavaşlarsa, getiri eğrisi düzleşir hatta ters düz olur. Bankaların para oluşturmada frene basmaları durumunda ekonominin kısa sürede resesyona girmesi sürpriz değildir.
Özetle, iş çevrimlerinin standart Avusturyacı açıklaması, doğal bir sonuç olarak ters düz olmuş bir getiri eğrisinin tahmin gücü için bir açıklamaya sahiptir.
Comments