Okumak üzere olduğunuz yazı "Socialism Doesn’t Liberate Workers from Domination" başlıklı makaleden çevrilmiştir.
İşçileri zenginleştiren kapitalizmdir ama sosyalistler kapitalizmin işçilerin özgürlüğünü etkileyişi hakkında endişe duyuyorlar. Corey Robin New York Times'da sosyalizmi şöyle savunuyor:
Kapitalizme karşı geliştirilen sosyalist sav, kapitalizmin bizi yoksullaştırması üzerine değildir. Bizi özgür olmaktan uzaklaştırdığı yönündedir. Eğer benim refahım sizin geçici heveslerinize bağlıysa, hayatta ihtiyaç duyulan temel şeylere ulaşabilmek piyasaya itaat etmeyi ve işyerinizde boyunduruk altına girmeyi zorunlu kılıyorsa, özgürlük içinde değil tahakküm altında yaşıyoruz demektir. Sosyalistler bu tahakkümü sona erdirmek ister: patronun egemenliğinden, bir satış yapabilmek pahasına gülümsemek zorunda kalmaktan, yaşamı devam ettirebilmek uğruna satış yapma mecburiyetinden kurtulabilmeyi sağlamak.
Jacobin'de yayınlanan yazısında Ben Burgis, liberterlerin özgürlüğü salt başkasının işine karışmama olarak ele almalarının mantıksız olduğunu öne sürüyor. Burgis'e göre daha geçerli yaklaşım, "en önemli özgürlüğün keyfi tahakkümden azade olmak olduğunu" vurgulayan yaklaşım olacaktır. Burgis'in örneğinde, "restoranında çalıştığınız sürece dövme yaptıramayacağınızı söyleyen patron" sizi keyfi bir tahakküme tabi kılar ve bu da sizi özgürlükten uzaklaştırır.
Bu örnekten ne anlam çıkarmalıyız? Birincisi, kapitalizmi sırf kusurlu diye reddetmememiz gerektiğini vurgulamak istiyorum- önerilen alternatifin daha az kusurlu olacağına inanmamız için iyi bir nedene ihtiyacımız var. Bir benzetme yaparsak, Steph Curry'yi kaçırdığı 3 sayılık atış sayısı basket sayısından fazla diye takımdan çıkarmak aptallık olur. Niye ki? Çünkü NBA'deki diğer tüm şutörler ondan daha kötü! Dolayısıyla kapitalizme yöneltilen tahakküm eleştirisi ancak sosyalizm daha iyiyse bizi sosyalizme yöneltmelidir. Ve öyle de değil. Aksine, işçilerin sosyalizmde tahakkümle karşı karşıya kalma olasılığı kapitalizmde olduğundan daha yüksektir.
Öncelikle kapitalizm altında yaşayan Alice'in bir restoran sahibi olduğunu farz edelim. Biraz püriten hassasiyetlere sahip ve çalışanı Tate'in yeni dövmesinin duruşunu beğenmiyor. Fakat dövme karşıtı tutumuyla hareket edip Tate'i işten çıkarırsa da ciddi bir maddi kayba uğrayacak, yani üretken bir çalışanını kaybedecek. Dolayısıyla, Alice dövmelerden hoşlanmasa da dişini sıkıp Tate'i şirkette tutmak için ekonomik bir teşvike sahip. Hani Alice'in işe alma ve işten çıkarma kararlarını dövme yaptırmak gibi meslekle ilgisi olmayan hususlara dayandırması halinde üretken çalışanlarını rakiplerine kaptıracağı ve bunun sonucunda işlerinin kötüye gideceği düşüncesi makul olandır. Bir bütün olarak sistem, keyfiliği cezalandıracaktır, işçiler bunu hoş görse bile.
Şimdi Alice'in demokratik olarak yönetilen, işçi kontrolündeki kooperatiflerle karakterize edilen sosyalist bir toplumda yaşadığını varsayalım. Alice hala dövmeden hoşlanmıyor ve Tate -artık işçi arkadaşı- dövme yaptırmaya karar veriyor. Kooperatifte bireysel bir işçi sahibi olarak Alice, Tate'i kovmak için oy kullanabilir. Bu senaryoda Alice'in dövme karşıtı önyargısına boyun eğmeme yönündeki maddi teşvikinin çok daha zayıf olduğuna dikkat edin. Kapitalizm altında, Alice'in Tate'in istihdamına ilişkin kararı belirleyicidir - eğer Tate'in kovulmasını isterse, kovulur. Sonuç olarak, keyfi bir karar %100 ihtimalle yüksek verimliliğe sahip bir çalışanı kaybetmesine ve kendi cebinden para çıkmasına neden olur.
Öte yandan, sosyalizmde, Tate üretken bir çalışan ve onu işten çıkarmak Alice'i ekonomik olarak daha kötü duruma düşürecek olsa bile, dövmelerden hoşnutsuzluğunu ifade etmek için onu işten çıkarma yönünde oy kullanması makul karşılanabilir. Bu oylama, kapitalist senaryodaki işten çıkarma kararının aksine belirleyici değildir- Tate'in işten çıkarılmasıyla sonuçlanma ihtimali çok daha düşüktür. Tate'in işten çıkarılması yönünde vereceği oyun Tate'in gerçekten işten çıkarılmasına sebep olma ihtimali nispeten düşük olduğundan böyledir. Bu oyun Alice için fırsat maliyeti de nispeten düşük olduğundan Alice’in bu oyu verme ihtimalini artmaktadır. Bu durum diğer tüm işçi sahipleri için de geçerlidir, yani bu kooperatif çapında bir sorundur. (Tate'in de bir oy hakkı olduğu doğrudur ancak tek bir oyun tahakküm karşısında pek bir güvence sağladığı söylenemez). Sosyalistler kolektifleştirmenin işçileri patronlarının kaprislerinden kurtaracağını iddia ederken kolektifleştirmenin işçileri kendileri dışındaki işçilerin kaprislerine nasıl maruz bıraktığını görmezden gelme eğilimindedirler. Aslına bakılırsa, işçi-sahiplerin keyfi kararlar alma güdüleri kapitalist işvereninkinden daha güçlüdür, dolayısıyla beklememiz gereken şey keyfi kararların sosyalizmde kapitalizmden daha yaygın olacağıdır.
Hala ikna olmamışsanız kapitalizmde tahakkümü daha da azaltmanın pek çok yolu olabileceğini düşünün. Örneğin, konut piyasasını deregüle edebiliriz (ve etmeliyiz) , çalışanların işyerleri kötüye giderse başka bir şehirde yeni bir iş bulabilmelerini kolaylaştırabiliriz. Hatta işten ayrılmanın etkisini hafifletmek için negatif gelir vergisini kurumsallaştırabiliriz. (Bu politikalar aynı zamanda ilk etapta işyeri tahakkümünü de azaltacaktır). Binaenaleyh tahakküm argümanı sosyalizme geçişten ziyade kapitalizmi reforme etmeye yönelik bir argümandır.
Son olarak, birini keyfi iradenize tabi tutmanın yanlış olduğu iddiasından, birini keyfi iradenize tabi tutmanın yasadışı olması gerektiği iddiasına doğrudan geçemeyiz. Çok sevdiğiniz ve oldukça yakın olduğunuz kardeşlerinizin berbat bir müzik zevkine sahip olduğunu ve Limp Bizkit dövmesi yaptırırsanız sizden kalıcı olarak ayrılacaklarını açıkladıklarını farz edelim. Siz yine de dövmeyi yaptırıyorsunuz ve onlar da tehditlerini yerine getirerek sizi kederli ve yalnız bırakıyorlar. Kardeşlerinizin yaptığı şey korkunç ama yine de yasal. Dolayısıyla, sosyalistler tahakküm eleştirisini siyasi kurumlarımızın neye benzemesi gerektiğine dair sonuçlar çıkarmak için kullanmak istiyorlarsa, daha kırk fırın ekmek yemeleri lazım.
Opmerkingen