Liberteryen mecranın geçmişteki bölgesel geçiş denemelerinin varlığını çoğumuz duydu. Bu denemelerin başarısız veya başarılı olanları oldu ve bir yenisi daha ekleniyor; LiberStad. Kendilerine tam anlamı ile "Anarko-Kapitalist"diyen ilk oluşum denilebilir. Zira BlockChain tabanlı, finansal özgürlüğü ve alışveriş kolaylığını hedefleyen bir para birimi olarak City Coin isimli kripto para ana ticaret aracı olmakla birlikte haricindeki 25'ten fazla kripto para da bu bölgede kabul görecek.Zira denetlemeden arındırılmış, devletler arası anlaşmazlıklardan ve spekülasyondan etkilenmeyen merkeziyetsiz paralar,özgürlük için önemli bir yer tutuyor.
Güney Norveç'te bulunan LiberStad, vergilere tamamiyle karşı olmakla birlikte saldırmazlık ilkesi ve öz mülkiyetin kutsal değer olarak benimsendiği; cazip bir yatırım merkezi olan bir proje. Dünyadan yüzlerce kişi buradan arsa almış, bir o kadarı da talepte bulunmakta. Norveç'in birçok yerinden ucuz arsa fiyatları olması birçok kişinin ilgisini çekiyor. Muhtemelen bu fiyatlar, kullanıma açılması ile dengelenecektir.
Kamuya ait olmasına alışılagelmiş hizmetler olan güvenlik, itfaiye, altyapı ve hukuk gibi alanlar, hâlihazırda girişime açılacağı belirlenen, yaşanmaya açılması ile birlikte rekabetin de başlayacağı alanlar olarak göze çarpıyor. Yazının başında da değindiğimiz gibi saldırmazlık ilkesi ve öz mülkiyet ihlalleri dışında bir kısıtlama bulunmayan bölge, anarko-kapitalizme dair en ciddi proje ve tüm alanlarda bunu deneyimletmek istiyor.
Konu hakkında şahsi gelecek olursak, bir anarko kapitalist olarak anarko-kapitalistlerin kendi içlerindeki temel ayrımı tanıtmak istiyorum. David Friedman, Bob Murphy gibi anarko savunduğu hukuk savunusunda doğal hukuk yoktur ve limitlemeleri pragmatik ele alırlar. Öteki tarafta Rothbard ve Hoppe gibi anarko-kapitalistlerin savunduğu hukuk sisteminde ise Rothbard'ın tanımladığı doğal hukuk savunusu üzerine yorumlar vardır. Hukuk Felsefesi bakımından taban taban zıt olsalar da, ceza ve işleme sistemleri oldukça benzer hukuk sistemleri olarak ortaya çarpıyor. İki görüş de suç olarak yalnızca öz mülkiyet ihlalleri ve saldırmazlık ilkesi ihlallerini tanısa da, ajans ve firma gibi ayrımları var. Bölge erken bir dönemde dağılmazsa, bu hukuk savunularından hangisinin daha iyi işlediği tüm anarko-kapitalist camia için merak konusu ve cevabı önem teşkil ediyor.
Comments